Để làm rõ hơn thực trạng béo phì ở trẻ em, bác sĩ xin chia sẻ lại một câu chuyện thực tế đến anh chị.
Ngày hôm qua bác sĩ trực tiếp thăm khám cháu bé năm nay mới học lớp 8 nhưng liên tục kêu đau lưng suốt một thời gian dài. Khoảnh khắc hai mẹ con bước vào, ấn tượng ban đầu chính là việc thể trạng cháu quá lớn với khuôn mặt tròn xoe, mới 14 tuổi nhưng cân nặng lên đến 80kg. Khi phim chụp về, dù mới tuổi thiếu niên nhưng 3 đĩa đệm cuối cùng vùng thắt lưng cháu bị thoái hoá tương đối đi kèm với cả tổn thương rách bao xơ, thoát vị đĩa đệm.
Và như vậy, từ giờ về sau này cháu đối diện với tình trạng đau lưng mạn tính kéo dài cũng như chất lượng cuộc sống sẽ giảm đi ít nhiều vì tình trạng thoái hoá đĩa đệm chúng ta không thể đảo ngược lại được. Điều nghiêm trọng hơn nữa, tổn thương cột sống chỉ là phần nổi chúng ta nhìn thấy, ẩn phía sau còn thêm nhiều những nguy cơ sức khoẻ tiềm ẩn về sau như thoái hoá các khớp, tăng mỡ máu, gan nhiễm mỡ, cao huyết áp, hen suyễn…nếu cân nặng của cháu không được cải thiện kịp thời.
Theo điều tra nghiên cứu của Viện dinh dưỡng Quốc gia tiến hành trong giai đoạn 2017-2918 với cỡ mẫu 5000 học sinh tiểu học và THCS, THPT tại 25 xã/phường trên một số tỉnh và thành phố cho thấy tỷ lệ trẻ thừa cân/béo phì lên đến 29%, ở nông thôn là 17.8% và thành thị là 42%. Với sự phát triển của nền kinh tế, với sự thay đổi thói quen ăn uống hiện nay của trẻ, với sự bùng nổ của thực phẩm công nghiệp chế biến sẵn…thì những con số này sẽ không dừng lại ở đây. Và một ngày nào đó, con chúng ta sẽ nằm trong số này nếu không kịp thời điều chỉnh ngay từ bây giờ.
Với vấn đề béo phì ở trẻ em, bác sĩ xin chia sẻ 3 nội dung sau:
Nguyên nhân chính gây tình trạng béo phì ở trẻ hiện nay?
- Tình trạng ít vận động do trẻ thường ngồi lâu chơi máy tính, điện thoại hay thói quen được đưa đón dù quãng đường đi về là không bao xa.
- Thói quen sử dụng thức ăn nhanh hiện nay đang quá nhiều, mỗi sáng chúng ta thường “nhét” vào cặp trẻ 1 ổ bánh mì hay 1 ít tiền để trẻ mua đồ yêu thích ở các quầy thức ăn nhanh nạp vào cơ thể.
- Sử dụng nước ngọt đóng chai liên tục trong các bữa ăn.
- Thói quen chế biến thực phẩm theo kiểu “Ngon miệng là trên hết”, đó chính là thịt nướng, thịt quay, đồ xào rán..
- Thiểu năng trí tuệ, thiểu năng sinh dục,suy giáp, cường tuyến thượng thận, bệnh lý vùng dưới đồi của não bộ, yếu tố gia đình…
Nguy cơ sức khỏe nào trẻ tăng cân/béo phì sẽ phải đối mặt trong cuộc đời?
- Trẻ ì ạch, chậm chạp, kém linh hoạt trong mọi hoạt động cuộc sống và học tập.
- Trẻ xấu hổ, tự ti với bạn bè và mọi người, chán chường khi bị chế giễu, trêu ghẹo, dẫn đến dễ trầm cảm.
- Trẻ dễ bị tổn thương xương khớp sớm, đặc biệt vùng chịu tì đè nhiều như khớp cổ chân, khớp gối, khớp háng, cột sống thắt lưng.
- Trẻ dễ bị mắc hội chứng ‘Ngưng thở lúc ngủ”.
- Rối loạn hóc-môn, rối loạn chuyển hóa => dễ dậy thì sớm, bé gái dễ bị vô kinh, kinh nguyệt không đều.
- Nguy cơ cao bị tiểu đường, tăng mỡ máu, gan nhiễm mỡ, cao huyết áp, tiểu đường…
Chúng ta cần làm gì bây giờ?
- Phản xạ đầu tiên khi thấy trẻ tăng cân đó chính là đo chỉ số khối cơ thể BMI để xác định xem con chúng ta đang ở mức độ nào? Tăng cân hay béo phì, nếu béo phì thì đó là béo phì độ mấy?
- Nếu con trẻ có tăng cân, béo phì, anh chị cần đưa cháu đến gặp các chuyên gia về dinh dưỡng/nhi khoa để được khám loại trừ những nguyên nhân thực thể cũng như tư vấn, lên kế hoạch dinh dưỡng, vận động phù hợp.
Những nội dung cha mẹ cần thực hiện ngay:
- Giảm thiểu tối đa thời gian không cần thiết khi ngồi bên máy tính, điện thoại.
- Hạn chế việc đưa đón không cần thiết, việc đi lại vận động mỗi ngày chính là hình thức thể dục tối ưu cho trẻ nhỏ
- Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn (quá nhiều tinh bột, muối nhưng lại thiếu chất xơ và các vitamin, khoáng chất). Tốt nhất vẫn là những bữa cơm gia đình chuẩn bị. Vừa đầy đủ dinh dưỡng, vừa vệ sinh lại tiết kiệm kinh tế.
- Hạn chế nước ngọt đóng chai.
- Hạn chế cách chế biến thức ăn kiểu xào, rán, quay, nướng.
- Lựa chọn môn thể thao phù hợp: Với trẻ tăng cân, béo phì => nên ưu tiên bơi, đạp xe, trượt Patin..và nên tránh chạy, nhảy quá nhiều khi cân nặng còn quá cao.
- Tăng cường sử dụng chất xơ, rau và hoa quả, uống sữa để bổ sung chất dinh dưỡng
Xem thêm: 5 BIỆN PHÁP CẢI THIỆN TĂNG CÂN – BÉO PHÌ TỐT NHẤT Ở TRẺ
Trên đây là những điều bác sĩ mong muốn chia sẻ đêm nay, nếu thấy ý nghĩa, xin hãy SHARE giúp bác sĩ tới cộng đồng, anh chị nhé!
Trân trọng!
Bác sĩ Khánh.
