Bộ xương của chúng ta luôn cần các chất dinh dưỡng để phát triển, duy trì khối lượng và mật độ xương? Nếu các yêu cầu dinh dưỡng này không được đáp ứng, hậu quả rất nghiêm trọng. Ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên, nếu thiếu các dinh dưỡng cần thiết có thể dẫn đến chậm phát triển và biến dạng xương. Ở người lớn tuổi, khi mật độ khoáng xương không đạt tiêu chuẩn có thể dẫn đến mất xương nhanh, làm nặng thêm tình trạng loãng xương, gây biến chứng gãy xương.
Vậy những yếu tố dinh dưỡng nào ảnh hưởng đến sự phát triển xương của trẻ em? Chúng ta thường quan tâm nhiều nhất tới canxi. Nhưng thực ra dinh dưỡng cho xương cần nhiều hơn thế. Quá trình hình thành và phát triển xương đòi hỏi phải cung cấp đầy đủ và liên tục các chất dinh dưỡng không chỉ canxi mà còn có protein, phốt pho, vitamin D, vitamin K, mangan, magie, kẽm,… Trong đó, canxi, vitamin D và protein là những chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe xương tối ưu. Ngoài ra, những năm gần đây, giới khoa học đang quan tâm nhiều hơn tới vitamin K2 trong việc tối ưu sức mạnh xương và ức chế vôi hóa mạch máu.
CANXI LÀ DINH DƯỠNG CẦN THIẾT TRONG SỰ PHÁT TRIỂN XƯƠNG CỦA TRẺ EM
Canxi là thành phần chính trong cấu trúc xương, đủ canxi theo nhu cầu lứa tuổi, dinh dưỡng cần thiết để xây dựng và duy trì cấu trúc xương khỏe mạnh. 99% canxi tồn tại ở xương và răng, 1% tồn tại trong máu và dịch ngoại bào. Khi trẻ không nhận đủ lượng canxi cần thiết có thể dẫn đến tình trạng còi xương, xương biến dạng, chậm lớn, răng mọc không đều, yếu và dễ bị sâu..Làm thế nào cơ thể đủ canxi?
- Đối với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ còn đang bú mẹ thì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính, đồng thời là nguồn bổ sung canxi hiệu quả.
- Bổ sung các loại ngũ cốc và hạt: hạt đậu, gạo, hạt mè, hạnh nhân, hạt điều, quả óc chó… cũng như các loại sữa vì chúng đều là nguồn cung cấp canxi tốt.
- Bổ sung các loại rau lá xanh thẫm: cải thìa, cải xoăn, các loại đậu, súp lơ… vào bữa ăn cho trẻ.
- Trứng, thuỷ hải sản như tôm, cua, nghêu, sò, ốc, hến,… cũng như các loại cá hồi, cá thu, các mòi, cá trích…
- Việc bổ sung canxi cho trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh cần được xác định bởi bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc Bs dinh dưỡng khi xác định trẻ thực sự thiếu canxi.
VITAMIN D RẤT CẦN THIẾT TRONG SỰ PHÁT TRIỂN XƯƠNG CỦA TRẺ EM
Vitamin D có liên quan mật thiết đến canxi, là chất dẫn truyền đưa canxi hấp thu qua thành ruột vào máu. Trẻ nhận được rất nhiều canxi nhưng nếu thiếu D3 thì canxi hấp thu không hiệu quả. Vitamin D cũng tăng hấp thu phốt pho tại ruột và điều hòa cân bằng nội môi canxi, phốt pho trong cơ thể.
Ngoài ra, vitamin D cũng kích thích chuyển hóa canxi và phốt pho vào xương. Chính vì thế nó đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên cấu trúc xương và trong sự phát triển xương của trẻ em. Nguồn VitaminD chúng ta đón nhận từ đâu?
- Chúng ta có thể nhận vitamin D từ tắm nắng mỗi ngày.
- Một số thực phẩm có chứa vitamin D như cá hồi, cá trích, cá mòi, lòng đỏ trứng… nhưng hàm lượng khá thấp.
- Việc bổ sung vitamin D dự phòng được khuyến cáo rộng rãi trên toàn thế giới đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, thậm chí cả người lớn chưa nhận đủ vitamin D từ nguồn khác.
- Một số công trình nghiên cứu ở cả trong và ngoài nước cho thấy bổ sung vitamin D dự phòng từ 400 – 800 IU/ngày kết hợp chế độ ăn giàu canxi giúp trẻ tăng thêm khoảng 2cm/năm bên cạnh mức tăng trung bình so với trẻ không bổ sung.
PROTEIN (chất đạm) LÀ NGUỒN DINH DƯỠNG THIẾT YẾU THỨ BA
Protein là dinh dưỡng cần thiết và quan trọng cho sự phát triển xương của trẻ em và cơ bắp. Protein làm tăng yếu tố tăng trưởng IGF-1, một yếu tố tác động tích cực đến sự hình thành và phát triển xương. Có thể kết hợp nguồn protein động vật và thực vật để giúp trẻ phát triển cân đối và khỏe mạnh.
Chất đạm có nhiều trong trứng, thịt, tôm, cua, cá, các loại hải sản có vỏ (vừa chứa nhiều đạm vừa chứa kẽm, một số loại cá giàu omega-3 rất tốt), đậu phụ và các loại đậu, ngũ cốc… cũng chứa nhiều đạm thực vật tốt cho sức khỏe.
VITAMIN K2 – NGUỒN DINH DƯỠNG THIẾT YẾU
Nhiều bằng chứng mới cho thấy vitamin K2 có liên quan đến quá trình chuyển hóa canxi trong cơ thể. Vitamin K2 kết hợp với vitamin D giúp canxi được sử dụng đúng mục đích tại xương thông qua điều hòa hoạt động Osteocalcin.
Khi nguyên bào xương (Osteoblasts) sản xuất ra các Osteocalcin, vitamin K2 kích hoạt Osteocalcin này giúp lấy canxi từ tuần hoàn máu liên kết vào ma trận xương, tác động đến quá trình khoáng hóa xương, giúp bộ xương chắc khỏe hơn. Vitamin K2 có trong một số ít thực phẩm như gan động vật, sữa, đậu tương lên men, phô mai, bơ nguyên chất.
LỐI SỐNG LÀNH MẠNH
Ngoài dinh dưỡng thì các yếu tố khác như lối sống cũng ảnh hưởng đến sự phát triển xương của trẻ em. Vì thế, để giúp con có sự phát triển xương của trẻ em được khỏe mạnh và tăng chiều cao tốt, chúng ta nên:
Khuyến khích con trẻ tập thể thao
Khuyến khích con tích cực vận động thể thao hàng ngày, tránh tình trạng ngồi ì một chỗ quá lâu, nhất là hiện nay trẻ em được tiếp cận với các thiết bị điện tử sớm và thời gian rảnh rỗi nhiều.
Trẻ được nạp nhiều năng lượng mà ít vận động sẽ dẫn tới thừa cân, béo phì. Béo phì tăng nguy cơ thiếu canxi và tổn thương các bề mặt xương sụn sớm, đặc biệt vùng tì đè và chịu lực nhiều như gối, cổ chân, khớp háng, cột sống lưng. Vận động ngoài giúp chuyển hóa năng lượng, kích thích sự phát triển xương, sụn còn kích thích hormone tăng trưởng tiết ra nhiều hơn.
Đi ngủ sớm để có sự phát triển xương của trẻ em tốt nhất
Nên cho con sinh hoạt điều độ và đặc biệt là đi ngủ sớm vì ngủ sớm và đủ giấc sẽ giúp quá trình sản sinh hormone tăng trưởng đạt hiệu quả tốt nhất (hormone tăng trưởng GH hoạt động mạnh nhất về đêm, đạt đỉnh trong khoảng thời gian 10h đêm đến 3h sáng).
Với những kiến thức bổ ích trên hi vọng con em chúng ta sẽ có bộ xương chắc khoẻ.
