Bệnh xương khớp là nhóm bệnh lý đang rất phổ biến hiện nay, ngày càng gia tăng và đang có dấu hiệu trẻ hóa dần, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh.
Ăn uống sinh hoạt không kiểm soát và thiếu khoa học, điều gì cũng có thể xảy đến với chính cơ thể mình. Hãy cùng xem xét và thực hiện những giải pháp điều trị-dự phòng bên dưới để làm sao chúng ta cùng cha mẹ, ông bà luôn có được một hệ thống cơ xương khớp-cột sống khoẻ mạnh nhất có thể.
NHỮNG HIỆN TRẠNG BỆNH XƯƠNG KHỚP ĐANG GẶP PHẢI
Lạm dụng “Thuốc Tiên”
Để giải quyết triệu chứng đau nhức xương khớp, có nhiều bệnh nhân đã vô tình hoặc cố ý lạm dụng thuốc giảm đau corticoid-hay còn gọi là “Thuốc Tiên”. Với những trường hợp như vậy, cơn đau tạm thời có thể giảm một chút nhưng hậu quả đi kèm thì phức tạp vô cùng. Bệnh nhân thường sẽ bị viêm loét dạ dày, tích nước phù mặt, xuất huyết dưới da, mọc lông tơ khắp mặt, rồi loạn việc phân bố mỡ (mặt tròn như mặt trăng, mông lép còn chân thì teo như que tăm), lâu dài còn gây suy teo tuyến thượng thận, suy giảm hệ miễn dịch của cơ thể, loãng xương, cao huyết áp…
Những thuốc giảm đau này thường bệnh nhân tự ý ra mua tại các hiệu thuốc mà chưa được các bác sĩ chuyên khoa kê đơn hướng dẫn hoặc thông qua các phòng khám không chuyên sâu, thầy lang. Thuốc bệnh nhân hay dùng nhất hiện nay vẫn là medrol, dexamethason (người dân hay gọi là Đề-xa), prednisolon.. Ở những miền quê, nhiều những “thầy lang” kê đơn bốc thuốc lá, thuốc nam, gia truyền…nhưng thực chất họ lại cho thêm cả corticoid này vào trong những gói thuốc, kết quả bệnh nhân thấy đỡ đau ngay và còn thấy ăn ngon miêng hơn. Tuy nhiên chỉ một thời gian ngắn bệnh nhân đã phải quay lại để lấy đơn mới do khi dùng thuốc này, bệnh nhân sẽ rất dễ bị phụ thuộc, bị nghiện và không dứt ra được. Hơn nữa, khi đã dùng thuốc này, bệnh nhân dùng những thuốc khác cũng sẽ cảm thấy không có hiệu quả. Đó chính là “chìa khoá” để các thầy lang luôn có được bệnh nhân, còn bệnh nhân thì sẽ mãi không biết được điều này.
Corticoid là nhóm thuốc giảm đau chống viêm và ức chế miễn dịch rất mạnh nhưng cũng có rất nhiều những tác dụng phụ nguy hiểm. Vậy nên khi dùng đúng chỉ định bởi những bác sĩ chuyên khoa sẽ rất tốt cho bệnh nhân. Và ngược lại, khi bị lạm dụng, nó lại trở nên nguy hiểm vô cùng, giống như con dao hai lưỡi vậy. Ở những miền quê, thậm chí ở cả thành thị, hầu hết người dân lại đang bị rơi vào mặt trái của nhóm thuốc này.
Vấn đề xương khớp – cột sống
Với tất cả mọi người khi gặp vấn đề xương khớp-cột sống, bước đi đầu tiên chính là tìm đến bác sĩ chuyên khoa sâu về nhóm bệnh lý này. Qua thăm khám chụp chiếu, các bác sĩ sẽ dựa vào đó để đưa ra những tư vấn và phác đồ điều trị phù hợp nhất. Nếu bệnh nhân có chỉ định dùng thuốc, các bác sĩ sẽ dựa vào mức độ đau, mức độ thoái hoá, mức độ loãng xương…của bệnh nhân để đưa ra đơn thuốc, theo nguyên tắc từ nhẹ đến nặng tăng dần, kết hợp theo dõi và tập luyện, phục hồi chức năng. Nếu bệnh nhân không cải thiện, nên quay lại và bác sĩ sẽ điều chỉnh đơn thuốc và đưa ra phác đồ mới. Có như vậy, bệnh nhân biết được theo dõi sát tiến triển bệnh của mình, người thầy thuốc cũng qua đó có thêm cơ hội tích luỹ những kinh nghiệm điều trị cho riêng mình.
Tổn thương xương khớp ở người già
Với người già, tổn thương xương khớp hay gặp nhất chính là thoái hoá các khớp và loãng xương, nặng hơn nữa là mất vững khớp, biến dạng khớp, viêm dính khớp. Còn với cột sống đó là nhóm bệnh lý thoái hoá cột sống, hẹp ống sống, trượt đốt sống, các khối u di căn…Ngoài ra, những tổn thương thường gặp nữa là chấn thương xương khớp và nhóm bệnh lý viêm (viêm khớp dạng thấp, viêm khớp nhiễm khuẩn, thấp khớp cấp, viêm cột sống dính khớp, lupus ban đỏ…).
Sau khi có chẩn đoán xác định bệnh, trong quá trình điều trị ngoài sử dụng nhóm thuốc giảm đau chống viêm, để xương khớp bệnh nhân khoẻ mạnh và bền vững lâu dài, người thầy thuốc luôn cần phải hỗ trợ những nhóm thuốc giúp bệnh nhân “lấy lại” phần nào những phần xương khớp đã hỏng, đã mất.
Với bệnh loãng xương chúng ta cần hỗ trợ bệnh nhân thuốc chống huỷ xương, bổ sung canxi qua thuốc và tư vấn ăn uống, tập luyện. Với chứng thoái hoá, cần bổ sung các nhóm thuốc dưỡng khớp, bôi trơn như glucosamine, Chondroitin sulphat, Collagen, Axit Hyaluronic, dầu đậu nành…Có như vậy, sự hồi phục của bệnh nhân mới bền vững lâu dài, vì người thầy thuốc đã “tái tạo” lại phần nào “nền tảng” của hệ xương khớp đã mất. Cũng cần lưu ý, quá trình điều trị này không thể “một phát ăn ngay” mà đòi hỏi có thời gian, kiên trì. Nhiều bệnh nhân thiếu kiên nhẫn nên đã ưu tiên lựa chọn “Thuốc Tiên” như đã nêu ở trên và dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Bệnh loãng xương
Đây là căn bệnh thầm lặng nhưng…chết người. Loãng xương hầu như sẽ không chừa một ai khi chúng ta bước vào trung niên, tuổi già. đó là diễn biến tự nhiên của…tạo hoá. Và vấn đề loãng xương thường trầm trọng hơn ở giới nữ.
Hậu quả thường mang đến đó chính là đau nhức xương khớp toàn thân nhưng bệnh nhân không có điểm đau rõ ràng. Bệnh nhân thường gãy cổ tay, gãy cổ xương đùi, gãy xẹp đốt sống…dù chỉ trải qua một tai nạn rất nhẹ nhàng, nhiều khi chỉ ngã nhẹ trong nhà cũng có thể gãy xương trên nền xương loãng. Gãy xương ở người già đó có thể coi là “một bước ngoặt của cuộc đời”, đánh dấu sự suy sụp rất nhanh về sức khoẻ và thường “ra đi” sớm hơn mong đợi. Chính vì vậy sau 50 tuổi, chúng ta nên tạo thói quen đi đo loãng xương mỗi năm một lần để phát hiện và điều trị tích cực ngay từ những dấu hiệu đầu tiên.
Thoái hóa xương khớp
Sau 30 tuổi, quá trình thoái hoá đã bắt đầu, dù chúng ta có muốn hay không. Và cơ xương khớp cũng không phải là ngoại lệ.
BIỆN PHÁP DỰ PHÒNG BỆNH XƯƠNG KHỚP
Bỏ thuốc lá
Nhiều người cứ ngỡ rằng thuốc lá chỉ gây bệnh lý liên quan phổi. Thực ra không phải vậy. Thuốc lá phá huỷ khủng khiếp hệ xương khớp chúng ta. Ngoài ra thuốc lá còn làm tăng rất cao ngy cơ các bệnh lý liên quan đến tim mạch, mắt, , yếu sinh lý, dị dạng thai nhi..
Giảm cân nặng
Trẻ em cùng với người lớn tăng cân, béo phì sẽ có nguy cơ cao bị bệnh lý xương khớp, đặc biệt là khớp gối, khớp cổ chân, khớp háng và cột sống thắt lưng. Xin hãy tự nhìn lại chính mình để cải thiện vóc dáng, đừng sống quá “dễ dãi” với cơ thể mình, vì chính sự “buông thả” hôm nay là bệnh tật chúng ta phải đón nhận khi về già.
Vận động thể dục thể thao
Thể thao đều, phù hợp với lứa tuổi. Thiếu niên, thanh niên trước 30 tuổi chúng ta có thể đá bóng, tennis, cầu lông…rất mạnh mẽ. Nhưng sau tuổi 30, mọi vận động tập luyện chúng ta cần cân nhắc. Chạy bộ nhẹ nhàng, đạp xe, yoga, bơi, xà đơn xà kép, gym, gập duỗi cơ bụng, suối nguồn tươi trẻ…là những môn bác sĩ khuyên nên áp dụng sau tuổi 30. Trong trường hợp có bệnh lý cụ thể, nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa.
Hạn chế bia rượu
Hạn chế bia rượu, ăn uống nhiều hoa quả, bổ sung dưỡng khớp và vi chất, tẩy giun sán hằng năm, uống nhiều nước..đó là những điều đơn giản nhưng không phải ai cũng làm được. Xin đừng lấy thành tích “tiệc rượu đêm qua 4 người hết 3 lít” để đi khoe với mọi người. Đó là những gì cuối cùng chúng ta có để làm câu chuyện, để làm vui cho cuộc sống này?
Tránh bất động quá lâu một tư thế
Tránh ngồi lâu một tư thế, đi xa ngồi lâu nên có gối cổ đai lưng hỗ trợ, nằm ngủ nệm cứng, gối thấp, hạn chế đi giày cao gót, tránh bê vác vật nặng đột ngột…
Khi bệnh lý khớp gối, khớp háng, cột sống…diễn biến nặng, đau nhiều, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống thì anh chị nên phẫu thuật. Thay các khớp, thay đĩa đệm, bơm xi măng, tái dạo dây chằng…giờ không còn gì là xa lạ với những trung tâm phẫu thuật lớn. Phẫu thuật viên có chuyên môn, máy móc hiện đại, gây mê hồi sức tốt, phục hồi chức năng đầy đủ…Đó chính là cơ sở của những ca mổ thành công, trả lại chất lượng sống cho mỗi người.
Chủ động phòng chống tích cực với các căn bệnh liên quan đến xương khớp ngay từ khi còn trẻ, đừng để đến lúc phát hiện thì tất cả đã quá muộn.
